Çocuklarda Demir Neden Önemlidir ?

Demir,  vücudumuzun yaşamsal biyokimyasal döngüleri için zorunlu bir elementtir. Protein sentezi, oksijen taşınması gibi işlemler demir olmadan olmaz. Bu sebeple demir eksikliği  sadece kansızlık değil bir çok sinir sistemi rahatsızlığına da sebep olabilir.

Bir çocukta iştahsızlık, büyüme gelişme geriliği, unutkanlık, dikkat eksikliği, halsizlik, çabuk yorulma, solukluk, nefes darlığı, baş ağrısı, dilde ve ağız köşelerinde yara, tırnaklarda soyulma, çabuk kırılma  gibi  şikayetler varsa mutlaka demir eksikliği araştırılmalıdır. 

Çocuklarda Demir Neden Eksilir ?

Demiri  vücudumuza gıdalarla alırız bağırsaklarda emildikten sonra önemli bir kısmını kan ve karaciğerde depolarız, az miktarda da dışkı deri döküntüleri ile atarız, yada kanama durumunda kaybederiz. Eğer vücütta eksiklik varsa, demirden fakir gıdalarda beslenilmiş olabilir, bağırsaktan emilimi azalmış olabilir  yada kan kaybı çok yaşanıyor olabilir. 

Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisi Nedir ?

Demir eksikliğine bağlı kan hemoglobin değerinde düşüklüktür.  Kan hemoglobin değerinde düşüklük yapan başka hastalıklar da vardır ancak en sık sebebi  demir eksikliğidir. Demir eksikliğini anlamak için kanda tam kan sayımı ile birlikte demir, demir bağlama kapasitesi, transferrin satürasyonu,  ferritin ölçümü de yapılır.  

Demir Eksikliği Anemisi En Sık Kimlerde Görülür?

En sık 6-24 ay arası bebeklerde ve 12-18 yaş ergenlik döneminde görülür.

Sağlıklı ve zamanında doğan bebeklerde ilk 6 ayda kansızlık görülmesi nadirdir. Çünkü vücutlarındaki depo demir miktarı 6 ay yeterlidir. Sonrasında  bebeğin hızlı büyümesi ile birlikte demir ihtiyacı artar ve demirden zengin ek gıda tüketimine de tam hazır olmadığı için eksiklik görülebilir. 

Ergenlik döneminde ise hızlı büyümeye bağlı vücutta demir ihtiyacı artar ve ayrıca kız çocuklarında adet kanamalarına bağlı demir kaybı da artar.

Bu sebeple demir eksikliği anemisi görülme oranı bu yaş aralıklarında fazladır.

Ferritin Ölçümü Neden Önemli ?

Ferritin vücutta depo halde bulunan demir miktarını gösterir.  Bir çocukta,  beslenmesinde demir az ise, önce ferritin değeri  düşecektir. Bu sebeple, kansızlık olmasa bile ferritin düşükse, erken dönemde tedbir almak gerekir. 

Demir Eksikliği Anemisi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Öncelikle çocuklarda anemi gelişmeden önce demir eksikliğinden koruma önlemleri almak gerekir. Zamanında doğan bebeklere  6. ayda,  erken doğan bebeklere 2. yada 4.ayda demir takviyesi yapmak gerekir. Sonrasında 9-12 ay arasında tam kan sayımı yapılmalıdır, bebeğin ek gıda alımının yeterliliği değerlendirilmelidir. Bazı durumlarda 2 yaşa kadar devam edilebilir.

Eğer kansızlık saptandı ise bebek yada çocuğun kilosuna uygun olarak damla yada şurup verilir. Tedavi  süresi yaklaşık 3 aydır. İlk 1 ayda kansızlık düzelir. Sonraki  2 ay için de demir depolarının dolması hedeflenir. 

Demir Eksikliğinden Nasıl Korunuruz ?

1- Demir Açısından Zengin Gıdalar Tüketmek:
- Kırmızı et, tavuk, balık
- Yumurta
- Kuru baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)
- Ispanak ve diğer koyu yeşil yapraklı sebzeler
- Kurutulmuş meyveler (kuru üzüm, kuru kayısı)
- Demirle zenginleştirilmiş tahıllar ve ekmekler

2- C Vitamini Tüketimini Artırmak:
- C vitamini, demir emilimini artırır. Çocuğunuza demir açısından zengin gıdalarla birlikte portakal, çilek, kivi, brokoli gibi C vitamini içeren gıdalar yedirmek faydalıdır.

3- Demir Takviyeleri Kullanmak:
- Doktor tavsiyesi ile demir takviyeleri kullanmak gerekebilir. Bu takviyeler genellikle sıvı formda olup, düzenli olarak alınmalıdır.

3- Süt ve Süt Ürünlerini Sınırlamak:
- Aşırı süt tüketimi demir emilimini azaltabilir. Bu nedenle, çocuğun süt ve süt ürünleri tüketimini sınırlamak faydalı olabilir.

4- Düzenli Doktor Kontrolleri:
- Çocuğunuzun doktoru tarafından yapılan düzenli kontroller, demir eksikliğinin giderilip giderilmediğini izlemek açısından önemlidir. Doktorunuz, gerekirse tedavi planını ayarlayabilir.

5- Sağlıklı ve Dengeli Beslenme Alışkanlıkları Kazandırmak:
- Çocuğunuza dengeli bir beslenme alışkanlığı kazandırmak, uzun vadede demir eksikliğini önlemeye yardımcı olacaktır.

6 - Tahıl ve Baklagillerin Hazırlanmasına Dikkat Etmek:
- Fasulye ve mercimek gibi baklagillerin ve tam tahılların fitik asit içerikleri nedeniyle demir emilimi düşük olabilir. Bu yiyecekleri tüketmeden önce ıslatmak veya filizlendirmek fitik asit miktarını azaltarak demir emilimini artırabilir.

Bu yöntemler, çocuklarda demir eksikliğini önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olabilir. Ancak, her zaman bir sağlık profesyonelinin rehberliğinde hareket etmek önemlidir.